Polska po raz czwarty z rzędu została uznana za najbardziej homofobiczny kraj Unii Europejskiej. Dlaczego Polska tak źle wypada w rankingach ILGA Europe? Na początek zacytujemy dwóch panów.
Jarosław Kaczyński – lider partii Prawa i Sprawiedliwości, ugrupowania, które obecnie rządzi Polską. Oto jego wypowiedzi z czerwca 2022: „Rzeczywiście zdarzają się przypadki, to jest mniej więcej promil, jeden na tysiąc, że człowiek ma jakieś zachwianie w świadomości. I takim ludziom trzeba pomóc. (…) w skrajnych wypadkach trzeba przeprowadzić operację, ale to nie oznacza, że po tej operacji mężczyzna będzie kobietą, a kobieta mężczyzną. Czy jak ja bym miał wybierać, to paru rzeczy bym sobie nie dodał? Nie mogłem wybierać, Bóg dał, co dał. To są urojenia, brednie. Oczywiście ktoś się może z nami nie zgadzać, ma lewicowe poglądy. Uważa, że każdy z nas może w pewnym momencie powiedzieć, że teraz, do tej pory, do godziny – jest w tej chwili koło wpół do szóstej – byłem mężczyzną, a teraz jestem kobietą”
Wypowiedź sprzed trzech lat, Prezydent Polski Andrzej Duda: „Próbuje się nam wmówić, że to ludzie, a to jest po prostu ideologia. Jeżeli ktoś ma jakiekolwiek wątpliwości, czy to jest ideologia, czy nie, to niech sobie zajrzy w karty historii i zobaczy, jak wyglądało na świecie budowanie ruchu LGBT, niech zobaczy, jak wyglądało budowanie tej ideologii i jakie poglądy głosili ci, którzy ją budowali.”
Dwa cytaty pokazują największe wyzwania w Polsce czyli homofobię, bifobię i transfobię, która sączy się wprost z polskiego parlamentu, jawnie od 2018 roku.
Polska homofobem Unii Europejskiej
Niestety, po raz czwarty Polska jest na ostatnim miejscu w rankingu ILGA Europe, które bada roczny przegląd sytuacji osób LGBT+ obejmujący okres styczeń – grudzień 2022 roku. Od 2009 roku ILGA Europe publikuje ranking 49 krajów europejskich pod względem równości osób LGBT+, oparty na twardej analizie krajowych przepisów i praktyki stosowania prawa.
„Tęczowy Ranking” obejmuje siedem kategorii: równość i niedyskryminacja, rodzina, przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści, tożsamość płciowa, wolność zgromadzeń, stowarzyszeń i wypowiedzi), interpłciowość oraz prawo do azylu.
Dlaczego Polska zajęła tylko 42 miejsce na 49 krajów w Europie, zyskując po raz kolejny nieformalny tytuł homofoba UE? Zobaczmy kilka jaskrawych przykładów z ostatnich lat.
Azyl
Polska na organizacjach pozarządowych stoi. Podczas wybuchu wojny w Ukrainie 24 lutego 2022 roku obywatele i obywatelki Polski organizowali ogrom wsparcie dla osób uciekających z Ukrainy. Lambda Warszawa stała się główną organizacją oferującą bezpośrednią pomoc dla uchodźców LGBT+ w Polsce. Nie ma natomiast żadnych systemowych rozwiązań w tym zakresie.
Wypowiedzi motywowane uprzedzeniami
30 czerwca 2022 roku Komisja Europejska zakończyła wielomiesięczne negocjacje z rządem i zmieniła umowę partnerską z Polską, aby zapewnić, że gminy, w których obowiązują uchwały anty-LGBT, nie otrzymają wsparcia finansowego. Helena Dalli, unijna komisarka do spraw równości, przyjechała do Polski pod koniec czerwca 2022 roku spotykając się z osobami z polskiej polityki, biorąc udział w marszach równości czy też w Parlamentarnym Zespole ds. Równouprawnienia Społeczności LGBT+.
W Polsce powstały tzw. Strefy wolne od LGBT+. W 2021 roku Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce postępowanie o naruszenie przepisów i zawiesiła rozmowy o finansowaniu UE z kilkoma polskimi regionami, w tym pięcioma „strefami wolnymi od LGBT”. Dzięki blokowaniu wypłat Komisji Europejskiej wiele z tych homofobicznych uchwał zostało uchylonych, jednak wciąż nie wszystkie.
Edukacja
Stowarzyszenie Rodzin Wielodzietnych Warszawy i Mazowsza prowadzi prawno-społeczną kampanię przeciwko edukacji antydyskryminacyjnej w szkołach w projekcie „Szkoła Przyjazna Prawom człowieka”, która wg organizacji miała zmieniać orientację seksualną dzieci. Stowarzyszenie rozsyła tysiące listów do polskich szkół strasząc rzekomymi demoralizującymi skutkami prowadzenia działań.
Wyroki sądów w tej sprawie potwierdzają, że edukacja antydyskryminacyjna w szkołach jest korzystna dla dzieci i potępił kampanie mowy nienawiści wobec warszawskiego samorządu prowadzącego ten program.
Prezydent Duda w marcu 2022 roku zawetował kontrowersyjny „Lex Czarnek”, który ograniczyłoby swobodę działania szkół i oznaczałoby zwolnienia, a nawet sankcje karne dla kadry pedagogicznej lub osoby na stanowiskach dyrektorskich w szkołach, które otwarcie wspierają uczniów LGBT+ lub omawiają kwestie LGBT+ na zajęciach. Rozpoczęto kampanię medialną #WolnaSzkoła o propagandzie ministra edukacji. W październiku 2022 roku Sejm przyjął projekt „Lex Czarnek 2.0”. Prezydent Duda zawetował drugą wersję ustawy 15 grudnia, dzięki naciskom ze strony polskiego społeczeństwa i sektora edukacyjnego.
Zatrudnienie
We wrześniu 2022 Rzecznik Generalny Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) wydał opinię, w której stwierdził, że zakaz dyskryminacji ze względu na orientację psychoseksualną dotyczy także osób prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek. Sprawa dotyczyła odmowy przedłużenia umowy przez Telewizję Polską ze względu na orientację homoseksualną Jakuba Kwiecińskiego.
9 grudnia Sąd 2022 roku Sąd Najwyższy oddalił nadzwyczajną skargę wniesioną przez Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, kończąc sprawę sądową transpłciowej kobiety Joanny Żelek, która pozwała swojego pracodawcę o dyskryminację. Na szczęście odrzucenie skargi czyni wyrok ostatecznym, zapewniając osobom transpłciowym ochronę prawną przed dyskryminacją w zatrudnieniu.
Równość i przeciwdziałanie dyskryminacji
Polska podpisała Wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące strategii i planów działania na rzecz równości osób LGBTIQ. Społeczeństwo obywatelskie zaapelowało o konkretne zmiany i szybkie wdrożenie wytycznych oraz skierowało publiczne listy do Prezydenta, Rady Ministrów, Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania oraz 16 ministerstw, wskazując obszary priorytetowe. Są to strefy anty-LGBT, backlash wobec aktywistów LGBT+, brak równouprawnienia LGBT+ oraz samobójstwa wśród nastolatków LGBT+. Listy określają konkretne działania, które Polska powinna podjąć w tych obszarach. Niestety, większość z nich nie została do tej pory podjęta.
7 sierpnia 2020 roku w Warszawie zaaresztowano 48 osób, tylko dlatego, że uczestniczyły w zgromadzeniu przeciwko zamknięciu aktywistki. Policjant zeznał w sądzie: „Otrzymaliśmy polecenie zatrzymania wszystkich osób oznakowanych barwami LGBT, niezależnie od tego, w jaki sposób się zachowywali”.
Rodzice
W lutym 2022 roku Naczelny Sąd Administracyjny uznał dziecko pary jednopłciowej, które urodziło się z macierzyństwa zastępczego w Kanadzie. Jeden z ojców jest obywatelem Polski, a dziecko również otrzymało polskie obywatelstwo. W czerwcu TSUE orzekł, że Polska ma obowiązek prawnego uznania obojga rodziców w dokumentach podróży, aby zapewnić rodzinie swobodę przemieszczania się.
Rząd zaproponował wydanie specjalnego zaświadczenia dla rodziców tej samej płci, co spowodowałoby ujawnienie tęczowych rodzin i ich dzieci, ale przynajmniej ułatwiłoby im podróżowanie lub przemieszczanie się.
W listopadzie, podczas procesu nowelizacji Kodeksu rodzinnego, rząd wycofał tę propozycję, pozostawiając tęczowe rodziny bez uznania prawnego i dokumentów, które zapewniłyby im swobodę poruszania się.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę polsko-portugalskiego małżeństwa gejów, którzy od ponad pięciu lat walczyli o uznanie prawne. Sąd potwierdził jednak w swoim orzeczeniu, że małżeństwa osób tej samej płci zawarte za granicą i dotyczące obywatela polskiego nie są zakazane przez Konstytucję.
Wolność zgromadzeń
W marcu 2022 roku Prokuratura Okręgowa umorzyła śledztwa wobec 41 z 48 osób, które zostały zatrzymane 7 sierpnia 2020 roku podczas „Tęczowej Nocy”. Sądy uznały, że zatrzymania były nielegalne, nieuzasadnione lub nieprawidłowe. Jedna sprawa jest w toku, a sześć osób stanie przed sądem za „udział w zamieszkach”.
W 2019 podczas Marszu Równości w Białymstoku na pokojowo maszerujące osoby napadła licząca ok. 1000 osób grupa nazistów i homofobów. Białostocka policja podaje, że w zgromadzeniach tego dnia brało udział 5 tys. osób, w tym 1 tys. to uczestnicy marszu równości.
Organizatorzy pokojowych marszów równości dostają zakazy zgromadzenia wydany przez władze samorządowe, które potem sąd odrzuca.
Wolność słowa
W kwietniu 2022 roku w Parlamencie złożono projekt nowelizacji kodeksu karnego, który wprowadziłby sankcje karne za „złośliwe przeszkadzanie” Kościołowi. Kilka tygodni wcześniej Sąd Apelacyjny w Płocku podtrzymał wyrok uniewinniający z 2021 roku Joannę Gzyrę-Iskandar, Annę Prus i Elżbietę Podleśną, które stworzyły naklejki Matki Boskiej z tęczową aureolą. W 2021 r. prokurator Ziobro odwołał się od tego wyroku.
W 2022 roku część gmin wycofała pozwy przeciw twórcom Atlasu nienawiści – internetowa mapa śledząca uchwały anty-LGBT.
Natomiast nękaniem obrońców praw LGBT+ zajmuje się skrajnie katolicko-prawicowe ugrupowanie Ordo Iuris. Osoby z tej organizacji w 2019 roku wymusiły na mnie usunięcie wpisu z FB, w którym krytykowałam opublikowany przez nich raport na temat aborcji. Czy dziś poddałabym się takim metodom? Nie sądzę.
Czy nadal myślisz, że systemowa dyskryminacja LGBT+ w Polsce nie istnieje?
Dyskryminacja osób LGBT+ powoduje ogromny wzrost myśli samobójczych i prób samobójczych w Polsce. Obecnie 84% młodzieży LGBT+ ma myśli samobójcze, a 45% jest już przynajmniej po jednej próbie samobójczej.
Osoby prowadzące gabinety psychologiczne przyjmują coraz młodsze osoby LGBT+ z depresją. Ogromna liczba młodych dorosłych wyemigrowała z homofobicznych krajów do krajów, które akceptują prawa osób LGBT+. Lambda Szczecin przeprowadziła badania w których wykazano, że aż 17% młodych ludzi LGBT+ było w kryzysie bezdomności.
Kolejny problem to homo-bi-transfobia w rodzinie. Osoby LGBT+ często żyją w tajemnicy, ukrywając swoją orientację przed bliskimi osobami. Z przytoczonych powyżej badań dowiadujemy się, że tylko co czwarta osoba LGBT+ jest w pełni akceptowana przez matkę. Zaledwie co szósta przez ojca.
Społeczeństwo kontra konserwatywna władza
Z badań CBOS wynika, że w 2001 roku 41% osób ankietowanych uważało, że „homoseksualizm nie jest rzeczą normalną i nie wolno go tolerować”, podczas gdy w 2021 roku odsetek ten wynosił już tylko 17%. Mimo że tylko 23% badanych twierdzi, że „homoseksualizm jest rzeczą normalną”, optymizmem napawa, że w 2001 roku tych osób było tylko 5%.
Ultra prawicowo-katolickie organizacje i instytucje uaktywniają się dokładnie wtedy kiedy czują powiew nadchodzących w społeczeństwie zmian. W Polsce rośnie świadomość społeczna i jako społeczeństwo stajemy się coraz bardziej wyedukowani, świadomi i tolerancyjni, a tego dziś boją się konserwatywne rządy.
